ភូមា÷ប្រជាជនប្រទេសភូមាចាត់ទុកកម្ពុជាជាទឹកក្ដៅសម្រាប់សហគមន៍អាស៊ានឆ្នាំ២០២២បន្ទាប់ពីកម្ពុជាបានក្លាយជាប្រធានអាស៊ាននៅថ្ងៃទី១ខែមករា ឆ្នាំ២០២២ប្រទេសជាច្រើនកំពុងសម្លឹងមើលថាតើកម្ពុជាអាចធ្វើអ្វីបានខ្លះនៅក្នុងឆ្នាំ២០២២នេះ ជាពិសេសរឿងក្តៅគគុកពីបញ្ហភូមានិងសមុទ្រចិនខាងត្បូង ។
រឿងទាំងពីរនេះសុទ្ធតែជាទឹកក្តៅ (hot water)។ ទឹកក្តៅប្រាកដជាក្តៅ ប៉ុន្តែទឹកក្តៅអាចជាប្រយោជន៍ច្រើនបែប។ ថ្មីីៗនេះ មានអត្ថបទវិភាគចំនួនបីសរសេរដោយបរទេស ស្តីពីតួនាទីរបស់កម្ពុជាក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ាន។ ក្នុងនោះមានការដាក់ចំណងជើងអត្ថបទខុសៗគ្នា ហើយខ្លះក៏សរសេរជាទំរង់សំណួរដូចជា “កម្ពុជា៖ ជាអ្នកនាំឱ្យខូចប្រយោជន៍ដល់អាស៊ាន ឬជាអ្នកសង្រ្គោះអាស៊ាន?” (Cambodia: Asean’s spoiler or saviour?) រីឯអត្ថបទមួយទៀតដាក់ចំណងជើងថា “ការទូតប្រថុយប្រថានរបស់កម្ពុជានៅក្នុងជម្លោះភូមានឹងធ្វើឱ្យអាស៊ានឯកោ” (Cambodia’s “cowboy diplomacy’ in Myanmar isolates ASEAN) ។
កម្ពុជាបានលូកទៅក្នុងជម្លោះផ្ទៃក្នុងដ៏ធ្ងន់ធ្ងរដែលកំពុងកើតឡើងនៅភូមា ដែលបានអូសបន្លាយរយៈពេលជិតមួយឆ្នាំមកហើយ ហើយដែលពុំមានប្រទេសណាមួយចូលជួយអន្តរាគមបាននៅឡើយរួមទាំងមហាអំណាចធំៗផង។ ការលូកចូលរបស់កម្ពុជាត្រូវបានមតិខាងក្រៅខ្លះលើកឡើងថា ដំណោះស្រាយនៅក្នុងប្រទេសភូមាមិនអាចទទួលបានជោគជ័យឡើយ បើគ្មានមហាអំណាចនៃប្រទេសពីរ ចិននិងរុស្ស៊ីចូលរួម។
សម្រាប់កម្ពុជាវិញលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានថ្លែងម្តងហើយម្តងទៀតថា សូមទុកពេលវេលាឱ្យកម្ពុជាធ្វើការបន្តិចសិនមុននឹងវាយតម្លៃ។ ត្រង់ចំណុចនេះ ពលរដ្ឋខ្មែរជាច្រើនបានយល់ឃើញថា ក្នុងតួនាទីជាប្រធានអាស៊ាននិងជាអ្នកធ្លាប់ឆ្លងកាត់នូវសង្រ្គាមផ្ទៃក្នុងប្រទេសរាប់ទសវត្សរ៍វាមិនចម្លែកពេកទេដែលកម្ពុជាអាចចែករំលែកបទពិសោធន៍ចរចាររកសន្តិភាពក្នុងបំណងដើម្បីជួយស្វែងរកដំណោះស្រាយនៃជម្លោះនៅប្រទេសភូមា។
ប៉ុន្តែចំងល់ជាទូទៅសួរថាកម្ពុជាជួយដោយវិធីណា? នរណាជាតួអង្អសំខាន់សម្តេច ហ៊ុន សែន ជាមួយ មីង អោងឡាំង លោករដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស ប្រាក់ សុខុន ជាមួយរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសភូមាបច្ចុប្បន្ន លោក វូណា? (លោកទាំងពីរធ្លាប់ធ្វើជាប្រមុខទូតប្រចាំនៅប្រទេស បារាំងជំនាន់ជាមួយគ្នាឬមានតួអង្គផ្សេងទៀតដែលកម្ពុជាមិនទាន់បញ្ចេញ? ។
ពលរដ្ឋភូមាផ្ទុះកំហឹង
កម្ពុជាប្រើការទូតអ្វី ?
ក្នុងវិស័យការទូត ជាពិសេសការស្វែងរកការចរចារ គេតែងផ្តល់រហ័សនាមការទូតផ្សេងៗគ្នា ដូចជា៖ ការទូតប៉េងប៉ុង Ping-pong Diplomacy ការទូតឌីមសាំ Dimsum Diplomacy ការទូតដុល្លារ Dollar Diplomacy ការទូតប្រថុយប្រថាន Cowboy Diplomacy); ការទូតដោយពឹងផ្អែកលើអន្តរការី (Shuttle Diplomacy) ជាដើម។ សម្រាប់កម្ពុជា មានអតីតអ្នកការទូតខ្មែរសម័យលោក អេង រ៉ូឡង់ បានប្រើ “ការទូតនំបញ្ចុក” (Noodle Diplomacy) ប៉ុន្តែនៅពេលនេះខ្ញុំពុំទាន់បានឮ សម្តេច ហ៊ុន សែន បង្ហើបនៅឡើយទេថាកម្ពុជានឹងប្រើឈ្មោះការទូតអ្វីក្នុងបរិបទទៅកាន់ភូមា ប៉ុន្តែខ្ញុំសូមសាកល្បងប្រើពាក្យថា “ការទូតឈ្ន្ះឈ្នះ” (Win-win diplomacy) ដែលជាពាក្យពេញនិយមរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជានៅក្នុងសម័យតេជោ បើទោះបីជាគ្មាននរណាម្នាក់ហ៊ានអះអាងថានឹងបាន ឈ្នះ ឈ្នះ ឬជោគជ័យ មែនឬយ៉ាងណានោះ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ចាប់តាំងពីមុនពេលកម្ពុជាក្លាយជាប្រធានអាស៊ាននៅថ្ងៃ១ ខែមករា ឆ្នាំ២០២២ កម្ពុជាបានធ្វើការទូតជាច្រើនទាំងចំហនិងមិនចំហជាមួយបណ្តាប្រទេសក្នុងក្របខណ្ឌអាស៊ាន ក្របខណ្ឌតំបន់ដែលរួមមានជប៉ុននិងចិននិងធ្លាយទៅដល់បញ្ចឹមប្រទេសឯណោះ។
នរណាខ្លះអមដំណើរជាមួយនាយករដ្ឋមន្រី្ត?
សម្រាប់ទស្សនៈកិច្ចនៅថ្ងៃស្អែកទៅកាន់ភូមា អ្វីដែលជាការកត់សម្គាល់គឺប្រតិភូអមដំណើរដែលបានបញ្ចូលតួអង្គ លោក ចម ប្រសិទ្ធ ដែលស្ទើរតែបាត់ឈ្មោះបោះសម្លេង (ទោះជាលោកនៅជារដ្ឋមន្រ្តីឧស្សាហកម្មក៏ដោយ)។ លោកជាអតីតជំនួយការដ៏ជំនិតបំផុតមួយរូបរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន តាំងពីទសវត្សរ៍៨០ ហើយក៏ជាអ្នកធ្វើកំណត់ត្រាដ៏ល្អទាក់ទងទៅនឹងកិច្ចប្រជុំជាច្រើនដើម្បីស្វែងរកសន្តិភាពនៅកម្ពុជា។ រីឯការកត់សម្គាល់ទី២៖ ក្នុងចំណោមកូនប្រុស៣រូប កូនប្រុសច្បងនិងកូនប្រុសពៅ (លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត និងលោក ហ៊ុន ម៉ានី) នឹងអមដំណើរទៅជាមួយឪពុកក្នុងនាមជាអគ្គមេបញ្ជាការរងកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ និងក្នុងនាមជាប្រធានកម្មការមួយរបស់រដ្ឋសភា)។ ទី៣៖ ការនាំទៅជាមួយនូវសម្ភារៈនិងបរិក្ខាពេទ្យជាច្រើនដែលជាជំនួយក្នុងការទប់ស្កាត់ជំងឺកូវីដ១៩។
ទំនាក់ទំនងកម្ពុជានិងភូមា?
កាលពីខែមេសាឆ្នាំ២០២១នៅឯកិច្ចប្រជុំកំពូលអាសា៊ននៅទីក្រុង Jakarta ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី គេសង្កេតឃើញ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានធ្វើការសំណេះសំណាលយ៉ាងសិទ្ធស្នាលជាមួយមេដឹកនាំយោធាភូមា លោក មីង អោងឡាំង។
ការជួបគ្នានៅពេលនោះនិងជាបន្តបន្ទាប់មកទៀតតាមទម្រង់និងកម្រិតផ្សេងៗគ្នា ប្រហែលជាទំពក់មិនសាមញ្ញពេកទេ ទម្រាំមានការប្រកាសជាផ្លូវការពីឆន្ទៈរបស់កម្ពុជាក្នុងការជួយរកដំណោះស្រាយនៅភូមា។
បញ្ហានៅភូមា៖
ភាពចលាចលនៅភូមាបានចាប់ផ្តើមបន្ទាប់ពីខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ នៅពេលដែលយោធារបស់ប្រទេសនេះបានផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលជាប់ឆ្នោតដែលដឹកនាំដោយលោកស្រី Aung Sann Suu Kyi។
មនុស្សប្រហែល១ម៉ឺនបួនពាន់នាក់ត្រូវបានរាយការណ៍ថាបានស្លាប់ ហើយប្រហែល១ម៉ឺន១ពាន់នាក់ទៀតត្រូវបានចាប់ខ្លួនក្នុង
រយៈពេល១១ខែចុងក្រោយនេះ។
ហេតុអ្វីកម្ពុជាត្រូវយកចិត្តទុកដាក់រឿងភូមាខ្លាំងម្លេះ?
វាមិនសាមញ្ញពេកទេនៅពេលដែលកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះកិច្ចប្រជុំអាស៊ានសម្រាប់រយៈពេលមួយឆ្នាំពេញ ហើយដែលមានប្រទេសមួយមិនអាចចូលរួមប្រជុំបាន ដែលនោះគឺជាភាពអាម៉ាស់មួយរបស់កម្ពុជា ឬក៏របស់អាស៊ានទាំងមូល។ កាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី៤ មករាកន្លងទៅ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានជួបតាមទូរសព្ទជាមួយប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូនេស៊ី លោក Joko Widodo ដែលពេលនោះលោកបានគាំទ្រកម្ពុជាជាប្រធានអាស៊ានឆ្នាំ២០២២ ប៉ុន្តែ លោក Joko ក៏បានរំលឹកឡើងវិញនូវជំហររបស់ឥណ្ឌូនេស៊ីយ៉ាងច្បាស់អំពីសារៈសំខាន់នៃការអនុវត្ត 5-Point Consensus ដើម្បីនាំយកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមកវិញនៅក្នុងប្រទេសភូមាតាមរយៈការសន្ទនាពីភាគីពាក់ព័ន្ធ។ លោក Joko ក៏បានបន្ថែមថា “ប្រសិនបើមិនមានការរីកចម្រើនគួរឲ្យកត់សម្គាល់លើការអនុវត្តន៍កិច្ចព្រមព្រៀង៥ចំណុចទេ នៅឯកិច្ចប្រជុំអាស៊ាន ប្រទេសភូមាគួរតែកម្រិតតំណាងអ្នកចូលរួមដែលមិនមែនជាអ្នកនយោបាយ ។ តំណាងប្រទេសភូមាដើម្បីចូលរួមនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន ៕ អត្ថបទដកស្រង់
